คำผาย นุปิง – สตอรี่สยาม

นายคำผาย นุปิง ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (การแสดงพื้นบ้าน-ขับซอ) พ.ศ. ๒๕๓๘ มื่อพูดถึงคำว่า “ซอ” คนภาคกลางโดยทั่วไปมักจะมีความเข้าใจตรงกันว่าหมายถึงเครื่องดนตรีชนิดหนึ่ง ใช้สำหรับสีให้เกิดเสียงดนตรี แม้ตัวผมเอง ในเบื้องต้นที่ยังไม่ได้ศึกษาประวัติของศิลปินแห่งชาติล้านนาหลายท่าน ก็หลงเข้าใจผิดไปเช่นนั้น ต่อเมื่อได้ศึกษาเรื่องราวของท่านเหล่านั้นแล้ว จึงได้เข้าใจว่า คำว่า “ซอ” ในภาษาพื้นเมืองทางเหนือนั้นหมายถึงการขับร้อง ซึ่งมีลีลา และเนื้อหาหลากหลายแนว ตั้งแต่เนื้อหาสาระเกี่ยวกับพระพุทธศาสนา สังคม ตลอดไปจนถึงเรื่องชีวิตความเป็นอยู่ของชาวบ้าน และเรื่องบันเทิงสนุกสนานเฮฮา การซอนั้น มีทั้งการซอเดี่ยว และซอคู่ สำหรับการซอคู่นั้น อาจเป็นการซอตอบโต้กันระหว่างชายกับหญิง หรือชายกับชายก็ได้ หาใช่การสีซอตามความหมายอย่างทางภาคกลางไม่ ส่วนเครื่องดนตรีที่ภาคกลางเรียกว่า “ซอ” นั้น …