แกงบ่าหนุน

[Thanaki]

แกงบ่าหนุน (แกงขนุน)

แกงบ่าหนุน หรือแกงขนุน ถือเป็นแกงมงคล นิยมทำในงานแต่งงานเป็นเคล็ดให้คู่บ่าวสาว “หนุน” กันไปตลอดชีวิต อีกทั้งลักษณะของขนุนที่มียาง ยังสื่อถึงความเหนียวแน่นของคู่ชีวิต
ในประเพณี “วันปากปี” (ปากปี๋) หลังวันเถลิงศกหนึ่งวัน จะนิยมกินเมนูที่มี “หนุน” เพื่อความเป็นสิริมงคล
นอกจากนี้ในคำอู้บ่าวอู้สาวของสมัยก่อน “บ่าหนุน” ยังใช้เป็นสัญลักษณ์สื่อถึงการไปจีบสาวแล้วนั่งคุยนาน ๆ จนเกิดสำนวนว่า “แกงบ่าหนุนก้นตัง” (“แก๋งบ่าหนุนก้นตั๋ง”) เปรียบคนที่นั่งอยู่นานไม่ยอมกลับ เพราะเหมือนยางขนุนทำให้ลุกไม่ขึ้น

---

เครื่องปรุง

• ขนุนดิบ (ไม่แก่หรืออ่อนเกินไป)
• พริกแห้ง 5–7 เม็ด
• หัวหอม
• กระเทียม
• ข่า 2–3 แว่น
• ตะไคร้ประมาณ 1/2 ต้น
• เกลือ
• ปลาร้า (หรือกะปิ)
• เนื้อหมูหรือเนื้อติดกระดูก
• มะเขือเทศ
• ใบช้าพลู
• ผักชะอม

---

วิธีทำ

นำผลขนุนมาทุบให้ระบม ปอกเปลือกหนาออก ใช้แต่เนื้อ หั่นเป็นชิ้นพอคำ หรือสับทั้งผลแล้วเฉือนเนื้อออก
โขลกพริกแห้ง หัวหอม กระเทียม ข่า 2–3 แว่น ตะไคร้ประมาณครึ่งต้น เกลือ และปลาร้า (หรือกะปิ) ให้ละเอียด
หั่นเนื้อหมูหรือกระดูกหมูเป็นชิ้น ๆ ตั้งหม้อใส่น้ำ นำน้ำพริกแกงลงละลาย
พอน้ำเดือดใส่เนื้อหมูหรือกระดูก ตามด้วยขนุน แกงจนขนุนสุกนุ่ม
ใส่มะเขือเทศ ใบช้าพลู และผักชะอม คนให้ทั่ว ต้มต่อประมาณ 2 นาที แล้วยกลง

รสชาติของแกงบ่าหนุนจะกลมกล่อม เผ็ด เค็ม และเปรี้ยวเล็กน้อยจากมะเขือเทศ

---

คุณค่าทางโภชนาการต่อ 100 กรัม

จากการศึกษาอาหารไทยพื้นบ้านภาคเหนือของ เสาวภา ศักยพันธุ์ (2534) พบว่า แกงบ่าหนุนมี

• 70.98 แคลอรี
• โปรตีน 7.25 กรัม
• ไขมัน 2.00 กรัม
• คาร์โบไฮเดรท 5.99 กรัม
• แคลเซียม 43.64 มิลลิกรัม
• ฟอสฟอรัส 43.77 มิลลิกรัม
• เหล็ก 1.51 มิลลิกรัม
• วิตามินเอ 237.39 อาร์อี
• วิตามินบีหนึ่ง 0.41 มิลลิกรัม
• วิตามินบีสอง 0.13 มิลลิกรัม
• ไนอะซิน 1.88 มิลลิกรัม
• วิตามินซี 11.88 มิลลิกรัม

---

หมายเหตุ

• ถ้าไม่ใส่เนื้อหมูหรือกระดูกหมู สามารถใช้ปลาแห้งหรือแคบหมูแทนได้
• หากใช้ “บ่าฅ้อนก้อม” (ฝักมะรุม) แทนขนุน จะเรียกว่า แกงบ่าฅ้อนก้อม

[Author]

Posts