โดม สุขวงค์
โดย นิติกร กรัยวิเชียร
ที่มา สกุลไทย
ภาพยนตร์เป็นประดิษฐกรรมสำคัญชิ้นหนึ่งที่เกิดจากภูมิปัญญาอันชาญฉลาดของมนุษย์เมื่อ ๑๐๐ ปีเศษที่ผ่านมา นับจากวันนั้นถึงวันนี้ ภาพยนตร์ได้เข้ามามีบทบาทสำคัญในการเป็นสื่อที่ใช้บันทึกภาพเคลื่อนไหวไม่ว่าจะเป็นเหตุการณ์สำคัญในประวัติศาสตร์และวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของผู้คนโดยทั่วไป ตลอดจนถึงเป็นสื่อที่ให้สาระ ข่าวสาร และการบันเทิงได้อย่างมีประสิทธิภาพดีเยี่ยมอย่างที่ไม่มีสื่ออื่นใดเทียบได้ ดังนั้นภาพยนตร์เก่าๆ ทั้งหลายที่ได้มีผู้ถ่ายทำกันเอาไว้ตั้งแต่ยุคเริ่มแรกเรื่อยมา จึงนับเป็นหลักฐานสำคัญที่มีคุณค่ายิ่งทางประวัติศาสตร์ที่สามารถบ่งบอกถึงเรื่องราวสารพัดสารพันของมวลมนุษยชาติที่ได้รับการบันทึกไว้บนแผ่นฟิล์มเหล่านั้น
คุณโดม สุขวงศ์ ชายร่างใหญ่ ผมยาว เคราดกท่าทางน่าเกรงขามแต่กลับมีบุคลิกภาพสุภาพอ่อนโยน ที่ท่านเห็นในภาพนี้มีตำแหน่งเป็นหัวหน้างานอนุรักษ์ภาพยนตร์ หอภาพยนตร์แห่งชาติ กรมศิลปากร เขาเป็นผู้ที่มีความรักและหลงใหลในเสน่ห์ของภาพยนตร์อย่างลึกซึ้ง ถึงกับอุทิศทั้งแรงกายและแรงใจตลอดชีวิตการทำงานที่ผ่านมาเพื่อการค้นคว้าและอนุรักษ์ภาพยนตร์ทั้งเก่าและใหม่ให้คงสภาพอยู่นานที่สุดเท่าที่จะทำได้ เพื่อให้คนรุ่นปัจจุบันและรุ่นต่อๆ ไปในอนาคตได้มีโอกาสได้ชม แทนที่จะปล่อยให้ภาพยนตร์เหล่านั้นสูญหายหรือเสื่อมสลายไปตามกาลเวลา
ปัจจุบันคุณโดม อายุ ๕๐ ปี เขาเกิดที่จังหวัดภูเก็ตเมื่อวันที่ ๑๐ กันยายน พ.ศ.๒๔๙๔ แต่เข้ามาเติบโตในกรุงเทพมหานคร เขามีความชอบในเรื่องภาพยนตร์มาตั้งแต่เด็กๆ และใฝ่ฝันว่าเมื่อโตขึ้นจะเป็นคนทำหนังให้ได้ ดังนั้นเมื่อเรียนจบระดับมัธยมแล้วเขาจึงสอบเข้าเรียนต่อที่คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย แต่เขาต้องประสบความผิดหวังเนื่องจากที่นั่นยังไม่ได้เน้นการสอนภาพยนตร์อย่างจริงจัง หากแต่เน้นหนักไปในด้านสื่อสารมวลชนด้านวิทยุ โทรทัศน์ และหนังสือพิมพ์มากกว่า เขาจึงต้องขวนขวายหาความรู้เพิ่มเติมด้วยตนเองจากห้องสมุดต่างๆ และออกตระเวนดูหนังอย่างจริงจัง ต่อมาความคิดที่ต้องการเป็นคนทำหนังของเขาได้เปลี่ยนไป และหันมาให้ความสนใจกับการเป็นนักวิชาการทางภาพยนตร์ และการเป็นนักวิจารณ์หนังแทน
งานสำคัญที่สุดของ คุณโดม สุขวงศ์ คือการค้นคว้าหาข้อมูลเกี่ยวกับภาพยนตร์เก่าๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องประวัติความเป็นมาของภาพยนตร์ไทยสมัยแรกๆ โดยการออกตระเวนสืบหาจนพบฟิล์มภาพยนตร์เก่ารวมทั้งหลักฐานสำคัญมากมายจากแหล่งต่างๆ เช่น การรถไฟแห่งประเทศไทย สยามสมาคม ตลอดนัดสนามหลวง วัดมหาธาตุ คลองถม ฯลฯ ฟิล์มภาพยนตร์สำคัญที่เขาค้นพบในระยะแรกๆ ได้แก่ ภาพยนตร์ฝีพระหัตถ์ในรัชกาลที่ ๗ จำนวนมากและภาพยนตร์ข่าวของกรมรถไฟหลวงที่เปลี่ยนมาเป็นการรถไฟแห่งประเทศไทยในปัจจุบัน แต่ที่สำคัญและเป็นที่น่าตื่นเต้นที่สุดก็คือการที่เขาได้ค้นพบหลักฐานว่ามีฟิล์มภาพยนตร์เหตุการณ์ที่รัชกาลที่ ๕ เสด็จประพาสกรุงเบิร์น ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ และกรุงสต๊อกโฮม ประเทศสวีเดน ในคราวเสด็จพระราชดำเนินเยือนทวีปยุโรปครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ.๒๔๔๐ และเขาก็ได้ออกติดตามหาจนได้มาซึ่งฟิล์มสำคัญดังกล่าวจริงๆ ทำให้คนไทยได้เห็นภาพเคลื่อนไหวของอดีตพระมหากษัตริย์ผู้ยิ่งใหญ่ของเราเป็นครั้งแรก แม้จะเป็นเพียงชั่วระยะเวลาไม่กี่วินาทีก็ตาม สิ่งเหล่านี้เป็นแรงบันดาลใจอันสำคัญที่ทำให้คุณโดมริเริ่มที่จะก่อตั้งหอภาพยนตร์แห่งชาติขึ้นเพื่อเก็บรักษาและอนุรักษ์ภาพยนตร์ไทยไว้ให้เป็นมรดกของชาติตราบนานเท่านาน และความฝันของเขาก็กลายเป็นจริงขึ้นมาเมื่อกรมศิลปากรได้มองเห็นความสำคัญและจัดหาสำนักงานแห่งแรกให้ที่บริเวณด้านหลังของหอศิลป์แห่งชาติ ถนนเจ้าฟ้าเมื่อ ปี พ.ศ.๒๕๒๗ และต่อมาเมื่อ ปี พ.ศ.๒๕๔๑ จึงได้ย้ายที่ทำการใหม่ไปอยู่เป็นการถาวรที่ตำบลศาลายา อำเภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม
คุณโดม สุขวงศ์ เป็นอีกท่านหนึ่งที่ผมชื่นชมเป็นอย่างมากและตั้งใจไว้นานแล้วว่าอยากจะถ่ายภาพเก็บไว้ในฐานะบุคคลหนึ่งผู้มีคุณูปการยิ่งต่อวงการภาพยนตร์ไทย และความตั้งใจของผมก็เป็นผลสำเร็จแล้ว จึงได้นำภาพดังกล่าวมาอวดให้ดูกันนี่แหละครับ หากท่านผู้อ่านชื่นชมใครเป็นพิเศษ และอยากให้ผมไปถ่ายรูปบ้าง ก็เขียนแนะนำกันเข้ามาได้นะครับ