สายพาน สิ่งที่สำคัญที่หลายคนมองข้ามเพราะคิดว่ามันไม่สำคัญอะไร และนั่นเป็นความคิดที่ผิดอย่างมหันต์ เรามาดูซิครับว่ามันสำคัญยังไง สายพานเป็นตัวรับกำลังมาจากเพลาข้อเหวี่ยงเพื่อนำกำลังเหล่านั้นไปฉุดไดชาร์ท ปั๊มน้ำ แม้แต่คอมแอร์ ปั๊มเพาเวอร์ หรือ อุปกรณ์อะไรก็แล้แต่ ล้วนแต่นำสายพานมาใช้กันทั้งนั้น ลองคิดดูสิครับว่าถ้าเกิดเราละเลยที่จะตรวจสอบความผิดปกติของมัน และขณะ ที่เราใช้รถเกิดสายพานขาดขึ้นมาเพียงเท่านี้รถก็หมดสภาพไม่อาจทำอะไรได้เลย ถ้าเสียอยู่ในเมืองคงไม่เท่าไหร่ แต่ถ้ากำลังขับรถข้ามเขาเข้าป่าอยู่ละครับ ไม่ต้องสงสัยเลยคงต้องกินข้าวลิง (อาหารที่ลิงทานกัน) กันแน่แท้ คงเคยได้ยินกันมามั่งแล้วนะครับ
อย่างที่บอกไปแล้วว่าสายพานนั้นมีความสัมพันธ์ยังไง เรามาตรวจเช็คสายพานกันเลยดีกว่า ตามปกติแล้วเครื่องยนต์โดยทั่วไปจะแบ่งสายพานออกเป็น 2 ชุด ชุดแรกใช้ขับปั๊มน้ำไดชาร์ท หรือแม้แต่ปั๊มพาวเวอร์ โดยทั่วไปแล้วจะใช้สายพาน 2 เส้นเล็ก ๆ คู่กัน หรือเส้นใหญ่เส้นเดียว และแยกอีกชุดคือสายพานแอร์ แต่วันนี้เรามาดูเครื่องยนต์ยอดฮิตอย่าง 1JZ หรือ 2JZ กันดีกว่า เครื่องยนต์ทั้งสองรุ่นใช้สายพานเส้นเดียวโดด ๆ ซึ่งรับภาระการฉุดลากต่าง ๆ ของอุปกรณ์ส่วนควบเครื่องยนต์ทั้งหมด ไม่ว่าไดชาร์ท ปั๊มน้ำ คอมฯแอร์ ปั๊มพาวเวอร์ ทั้งหมดนี้เป็นภาระการฉุดลาด
ที่ยิ่งใหญ่ของสายพาน JZ เส้นเดียวโดด ๆ และรับภาระมากที่สุด ทั้งแรงฉุดจากเครื่อง และแรงดึงอุปกรณ์ให้หมุน ถ้ามันขาดขึ้นมาละก็ พังครับ ต่อให้อึดแค่ไหนถ้าสายพานขาดก็พังทั้งนั้น อย่างที่ว่าถ้าขาดในเมืองคงไม่เท่าไหร่ แต่ถ้าขาดตามต่างจังหวัดล่ะ สายพานเครื่อง JZ คงหายากอยู่สักหน่อย โดยปกติทั่วไปแล้วสายพาน 1JZ จะเป็นเส้นแบน ๆ ใหญ่ มี 5 ร่อง มองด้วยตาเปล่าก็เห็นแล้วล่ะครับว่า มีรอยปริแตกหรือไม่ ถ้ามีก็รีบเปลี่ยนซะเถอะครับอย่ามัวเสียดายเลย แต่เอ๊ะ เพิ่งเปลี่ยนไปได้ไม่นานก็มีเสียงดังและเริ่มปริแตกอีกแล้ว เรามาดูปัญหาอีกตัวที่ทำให้สายพานเสียเร็วนะครับ ก็คือลูกรอกตั้งสายพาน หลายคนมองข้ามจุดนี้ไปอย่าลืมนะครับว่า เครื่องยนต์แต่ละตังที่นำเข้ามาต้องตากแดดตากฝน ทำให้ลูกปืนลูกรอกเป็นสนิมเกาะได้ แม้แต่ผิวหน้าสัมผัสที่เป็นสนิมตามนี่ก็สำคัญ จะเป็นตัวกัดสายพานอย่างดีเลยล่ะครับ ถ้าไม่ดีก็เปลี่ยนซะ หรือถ้าเป็นสนิมนิดหน่อยพอเอากระดาษทรายขัดได้ก็ลองดูเผื่อจะได้ประหยัดเงินขึ้นอีก โดยปกติราคาสายพานก็ประมาณเส้นละพันกว่าบาท ซึ่งก็แพงไม่ใช่เล่น
เอาละครับทีนี้เรามาเตรียมเครื่องมืออุปกรณ์ในการเปลี่ยนสายพานกันดีกว่า ซึ่งก็ไม่มีอะไรมากเลย ใช้ประแจเบอร์ 14 เพียงตัวเดียวก็ เพียงพอแล้ว ทีนี้เราก็เอาประแจเข้าไปดันที่ลูกรอกสายพาน ดันให้ลูกรอกกดลง อาจต้องออกแรงกันซักนิด แล้วก็ดึงเอาสายพานออก เพียงเท่านี้สายพานก็จะหลุดออกมา หลังจากที่เราเอาสายพานออกมาแล้ว เราก็เอาสายพานใหม่ที่เตรียมมาร้อยใส่สายพานเครื่อง 1JZ เป็นประจำก็คง จะไม่ค่อยงงสัก เท่าไหร่กับการร้อยใส่สายพาน แต่ถ้ามือใหม่ลองทำแล้วเกิดอาการงงในการใส่สายพาน เมื่อร้อยสายพานได้แล้วก็ใช้ประแจตัวเดิมนั่นแหล่ะกดลงไปที่ลูกรอกตัวตั้งสายพานแล้วก็ดึงเอาสายพานขึ้นมาคล้องกับลูกรอก เท่านี้ก็เป็นอันเสร็จพิธี
โดยปกติโดยทั่วไปอายุการใช้งานของสายพานก็ประมาณ 1-2 ปี หรือ 20,000 กม. ก็ควรเปลี่ยนได้แล้วครับ หรือเวลาติดเครื่องแล้วก็มีเสียงดังเอี๊ยด ๆ ก็ควรรีบหาทางแก้ไข หรือเปลี่ยนสายพานเสีย (อุตส่าห์ส่งเสียงเตือนแล้ว) และที่สำคัญ เวลาสายพานดังอันเนื่องมาจากการหย่อนของสายพาน หลาย ๆ ท่านคงเคยเอาน้ำยาสารพัดประโยชน์ฉีดลงไป หรือใช้จารบีทาที่สายพาน (ของช่างบางคน) เพื่อให้สายพานเงียบลง นั่นก็เป็นอีกวิธีหนึ่งที่ทำให้สายพานเสื่อมสภาพเร็ว และทำให้สายพานลื่นในขณะใช้งานได้ และเพื่อความสะดวกในการใช้งานในชีวิตประจำวัน เราควรหมั่นตรวจดูสายพานเพื่อการขับรถแบบที่ไม่ต้องมาคอยกังวล เราจะได้ท่องเที่ยวอย่างมีความสุข