วิษณุ เครืองาม
โดย นิติกร กรัยวิเชียร
ที่มา สกุลไทย ฉบับที่ 2476 ปีที่ 48 ประจำวันอังคารที่ 2 เมษายน 2545
นานๆ จะได้มีโอกาสถ่ายภาพบุคคลในวงการราชการมาให้ชมกันสักครั้ง และในฉบับนี้ ผมก็ได้มีโอกาสไปถ่ายภาพ ศ.ดร.วิษณุ เครืองาม เลขาธิการคณะรัฐมนตรีผู้เป็นข้าราชการประจำ ระดับ ๑๑ ที่มีบทบาทสำคัญเป็นอย่างสูงโดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับการทำงานของคณะรัฐมนตรีแต่ละชุด นับตั้งแต่แรกเริ่มจัดตั้งรัฐบาล ไปจนครบวาระ ชุดแล้วชุดเล่า มาให้ชมกันครับ
ศ.ดร.วิษณุ เครืองาม เป็นบุตรคนโต ในจำนวน ๔ คน ของนายบุญทรง และ นางถาวร เครืองาม เกิดเมื่อวันที่ ๑๕ กันยายน พ.ศ.๒๔๙๔ ที่จังหวัดสงขลา ท่านสำเร็จการศึกษานิติศาสตรบัณฑิต (เกียรตินิยมดีมาก) จากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เมื่อปี ๒๕๑๕ และสอบได้เป็นเนติบัณฑิตไทยจากสำนักอบรมศึกษากฎหมายแห่งเนติบัณฑิตสภา ก่อนที่จะได้รับทุนรัฐบาลไทยไปเรียนต่อทางด้านกฎหมายทั้งระดับปริญญาโทและเอกที่มหาวิทยาลัยแห่งรัฐแคลิฟอร์เนียที่เมืองเบิร์คลี่ย์ ประเทศสหรัฐอเมริกา
อาจารย์วิษณุเริ่มเข้ารับราชการครั้งแรกในตำแหน่งอาจารย์ประจำคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง เมื่อปี ๒๕๑๕ แล้วโอนไปเป็นอาจารย์ประจำคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เมื่อปี ๒๕๑๖ จากนั้นในปี ๒๕๑๗ ก็ได้โอนไปเป็นอาจารย์ประจำคณะนิติศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จนกระทั่งได้เป็นศาสตราจรย์ เมื่อปี ๒๕๒๙ ครั้นถึงปี ๒๕๓๔ ท่านก็ได้โอนไปรับราชการในตำแหน่งรองเลขาธิการคณะรัฐมนตรี และได้เลื่อนขึ้นเป็นเลขาธิการคณะรัฐมนตรีเมื่อปี ๒๕๓๖ และยังคงดำรงตำแหน่งนี้มาถึงปัจจุบัน
นอกจากงานในหน้าที่ราชการประจำแล้ว อาจารย์วิษณุยังคงเป็นอาจารย์พิเศษที่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง และสำนักอบรมศึกษากฎหมายแห่งเนติบัณฑิตสภาอีกด้วย ยิ่งไปกว่านั้น ท่านยังเป็นกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิในหน่วยงานของราชการและรัฐวิสาหกิจอีกหลายแห่ง
อาจารย์วิษณุนับเป็นบุคคลที่ประสบความสำเร็จในหน้าที่การงานเป็นอย่างสูง โดยตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา ท่านได้รับรางวัลเกียรติคุณมากมาย อาทิ
– ได้รับพระราชทานรางวัลตัวอย่างบุคคลผู้พูดภาษาไทยได้ถูกต้องและเหมาะสมจากมหาวิทยาลัยมหิดล และราชบัณฑิตยสถานเมื่อปี ๒๕๓๔
– ได้รับแต่งตั้งเป็นศาสตราจารย์กิตติคุณ คณะนิติศาสตร์ จากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เมื่อปี ๒๕๔๐
– ได้รับรางวัลผลงานวิจัยดีเยี่ยม สาขานิติศาสตร์ ประจำปี ๒๕๓๙ จากสภาวิจัยแห่งชาติ
– ได้รับรางวัลผู้บริหารราชการพลเรือนดีเด่น ประจำปี ๒๕๔๐ (รางวัลครุฑทองคำ) ของสมาคมข้าราชการพลเรือนแห่งประเทศไทย
– ได้รับรางวัลศิษย์เก่าดีเด่น มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ประจำปี ๒๕๔๓
– ได้รับพระราชทาน ปริญญานิติศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ จากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เมื่อปี ๒๕๔๔ เป็นต้น
ผมได้แวะไปดูที่ทำงานของอาจารย์วิษณุภายในบริเวณทำเนียบรัฐบาลก่อนหน้าวันที่นัดเพื่อที่จะหามุมถ่ายภาพ และได้เลือกมุมสบายริมหน้าต่างภายในห้องทำงานของท่านเป็นที่ใช้ถ่ายภาพนี้ จากมุมดังกล่าวมองออกไปนอกหน้าต่าง ก็จะเห็นอาคารตึกแดงหลังใหม่ที่สร้างเลียนแบบตึกแดงเดิมที่เคยใช้เป็นอาคารเรียนของโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้าในยุคก่อน ซึ่งปัจจุบันนี้ ทั้งบริเวณโรงเรียนนายร้อยเดิมนี้ ได้เปลี่ยนมาเป็นสถานที่ทำงานของหน่วยงานในสังกัดสำนักนายกรัฐมนตรีแล้ว ผมมองว่ามุมมองนี้มีความสัมพันธ์กับท่านอาจารย์วิษณุโดยตรง และน่าจะเป็นส่วนเสริมให้ภาพมีเรื่องราวขึ้นได้บ้างไม่มากก็น้อย ผมได้จัดให้อาจารย์วิษณุนั่งทำงานเซ็นหนังสือราชการของท่านในอิริยาบถสบายๆ ที่เก้าอี้นั่งเล่น แทนที่จะนั่งที่โต๊ะทำงาน เพื่อไม่ให้ดูเป็นการงานเกินไป และก็ออกมาเป็นภาพที่ท่านได้ชมกันนี่แหละครับ
แม้ว่าตำแหน่งเลขาธิการคณะรัฐมนตรีของ ศ.ดร.วิษณุ เครืองาม จะเป็นตำแหน่งที่วางตัวยากเนื่องจากจะต้องทำงานให้กับคณะรัฐมนตรีที่ผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนกันไประหว่างกลุ่มบุคคลที่อยู่ต่างขั้วกันอย่างสิ้นเชิง ปัญหาในเรื่องของความไว้วางใจย่อมเกิดขึ้นเป็นธรรมดา แต่ท่านก็สามารถยืนหยัดอยู่ได้อย่างมั่นคงและสง่างาม ก็ด้วยการยึดมั่นในหน้าที่ของตนเองอย่างเคร่งครัดตรงไปตรงมาโดยคำนึงถึงประโยชน์ของชาติเป็นสำคัญปราศจากการลำเอียงหรืออคติ จนเป็นที่ประจักษ์และได้รับความไว้วางใจจากหัวหน้ารัฐบาลทุกชุดด้วยดีในที่สุด