มะเร็งปอด…โรคร้ายที่ป้องกันได้
มะเร็งปอดเป็นโรคร้ายที่คร่าชีวิตคนไทยไปถึงปีละประมาณ 3,000 ราย เป็นโรคมะเร็งที่เป็นสาเหตุการตายอันดับ 2 รองจาก มะเร็งตับ (ในสาเหตุการตายทั้งหมดของคนไทย โรคมะเร็งเป็น สาเหตุการตายอันดับ 3 รองจากโรคหัวใจ และอุบัติเหตุ)
สาเหตุสําคัญของมะเร็งปอดมาจากการสูบบุหรี่ ซึ่งเป็นสาเหตุที่หลีกเลี่ยงและป้องกันได้ การสูบบุหรี่เพิ่มความเสี่ยงต่อการ เกิดมะเร็งปอดอย่างน้อย 15 เท่า แต่เป็นที่น่าเป็นห่วงอย่างยิ่งว่า อัตราการสูบบุหรี่ที่เพิ่มขึ้นถึงร้อยละ 22 ในรอบทศวรรษที่ผ่านมาใน ภูมิภาคเอเชีย ในขณะที่หลายประเทศประชาชนตระหนักถึงพิษภัยของบุหรี่ ทําให้อัตราการสูบบุหรี่ลดลงอย่างมาก เช่น ในสหรัฐอเมริกามีอัตราการสูบบุหรีลดลงร้อยละ 9 และที่อังกฤษลดลงถึง ร้อยละ 25
นอกจากการสูบบุหรี่แล้ว ยังพบว่าการสัมผัสหรือหายใจเอาสารวัสดุทางอุตสาหกรรมบางประเภท เช่น แร่ใยหิน (แอ็สเบ๊สทอส) อาร์เซนิก แคดเมียม ปิโตรเคมี ก็ทําให้เกิดมะเร็งปอดได้เช่นกัน ในประเทศอุตสาหกรรม และประเทศกําลังพัฒนา มีข้อมูลทางระบาดวิทยาบ่งชี้ว่า ก๊าซหรือสารในมลภาวะทางอากาศ อาจก่อให้เกิดมะเร็งปอดได้ด้วย
มะเร็งปอด เมื่อเริ่มเป็นโรคนี้จะเป็น จุดหรือก้อนเล็ก ๆ มักไม่ก่ออาการใด ๆ เมื่อก้อนมะเร็งโตขึ้นจึงก่อให้เกิดอาการได้ใน 2 ลักษณะ คือ อาการแรก เป็นอาการในทรวงอก ได้แก่ ไอ ไอเป็นเลือด เหนื่อย แน่นหน้าอก อาการที่สอง อาการจากอวัยวะต่างๆ ที่มะเร็งได้แพร่กระจายไป เช่น แพร่ไปยังกระดูก ทําให้ปวดกระดูกซี่โครง กระดูกสันหลัง หรือกระดูกอื่นๆ แพร่ไปที่สมองทําให้ปวดศีรษะ แพร่ไปยังตับ ทําให้ปวดท้อง (ใต้ชายโครงขวา) เป็นต้น
การรักษามะเร็งปอดให้ได้ผลดี มีวิธีเดียวคือการผ่าตัด ซึ่งทําได้เฉพาะเมื่อก้อนมะเร็งมีขนาดเล็กอยู่เฉพาะในปอด ยังไม่มีการลุกลามในทรวงอกหรือแพร่กระจายไปยังอวัยวะนอกทรวงอก แต่เป็นที่น่าเสียดายเป็นอย่างยิ่งว่า มีผู้ป่วยเพียงประมาณร้อยละ 15 เท่านั้น ที่สามารถผ่าตัดออกได้ ผู้ป่วยส่วนใหญ่มารับการตรวจวินิจฉัยเมื่อมะเร็งปอดมีขนาดใหญ่ หรือลุกลามจนเกินระยะ ที่ผ่าตัดได้แล้ว
เนื่องจากมะเร็งปอดเมื่อเริ่มเป็นมักไม่ทําให้เกิด อาการแต่อย่างใด ในรายที่มีโรคเกินระยะที่ผ่าตัดได้ แพทย์อาจพิจารณาให้ การรักษาด้วยวิธีอื่นที่เหมาะสม เช่น การรักษาด้วยยาเคมีต้านมะเร็ง หรือการฉายรังสีรักษา ซึ่งเป็นการรักษาเมื่อมีอาการแทรกซ้อนจาก มะเร็ง เช่นก้อนมะเร็งอุดกันหลอดลมส่วนต้น ทําให้เกิดอาการเหนื่อย เกิดปอดอักเสบ ไอเป็นเลือด เป็นต้น
การที่จะพ้นจากโรคร้ายนี้ การป้องกันเป็นวิธีที่ดีที่สุด โดย เฉพาะการลด หรือเลิกสูบบุหรี และหลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงต่างๆ ซึ่ง เป็นสาเหตุสําคัญของการเกิดมะเร็งปอดและเมื่อเริ่มมีอาการเบื้องต้น เช่น ไอ เหนื่อย แน่นหน้าอก ควรรีบปรึกษาแพทย์ เพื่อรับการ ตรวจวินิจฉัยที่ถูกต้อง
นายแพทย์ประทีป เหรียญตะวัน
รพ.โรคทรวงอก จ.นนทบุรี