หากเส้นผมเริ่มบางลง คือมีจำนวนเส้นผมลดลง และขนาดของเส้นผมเล็กลง ความยาวก็สั้นลง พื้นที่ผิวของเส้นผมบนศีรษะย่อมจะลดลงไปด้วย เหมือนไม้กวาดที่เก่าแล้วการดูดซับน้ำมันของเส้นผมจึงทำได้จำกัดหรือดูดซับไม่หมด ทำให้มีน้ำมันเหลือค้างบนหนังศีรษะ
ดังนั้น คนที่ผมบางถึงจุดหนึ่งจะรู้ตัวว่า หนังศีรษะนั้นมีความมันด้วยกันทุกคน
นอกจากนี้แล้ว เส้นผมที่ขาดความสมบูรณ์จะไม่สามารถทำหน้าที่ปกป้อง และควบคุมอุณหภูมิของหนังศีรษะได้เหมือนเดิม
เส้นผมที่ดกดำจะดูดซับแสงแดด ทำให้เกิดความร้อนบนเส้นผม (ไม่ใช่บนหนังศีรษะ) ความร้อนนี้เชื่อกันว่าจะทำให้เหงื่อออกและซึมเข้าไปในผิวของเส้นผมโดยตรง ทำให้ความร้อนลดลงในที่สุด
แต่หากไม่มีเส้นผมปกคลุมมากพอ ความร้อนจากแสงแดดจะสะสมบนหนังศีรษะแทน ซึ่งก็ทำให้เหงื่อออกเหมือนกัน แต่เหงื่อจะค้างอยู่บนหนังศีรษะ เพราะไม่มีเส้นผมมาดูดซับเหงื่ออย่างในภาวะปกติ
เหงื่อผสมกับน้ำมันที่เหลือค้างทำให้เกิดการเยิ้ม และเหนอะหนะ เป็นที่น่ารำคาญทั้งสำหรับตนเองและผู้พบเห็น
เม็ดเหงื่อที่กระจายอยู่บนเส้นผม เมื่อเจอะเจอละอองน้ำมัน กลับจะทำให้แตกกระจาย และระเหยแห้งด้วยลมโกรกได้ง่าย ส่วนเหงื่อที่คลุกเคล้ากับน้ำมันบนหนังศีรษะนั้น มีแต่ความเหนอะหนะดังที่กล่าว และไม่สามารถแห้งหายไปได้ง่ายด้วยลมที่พัดโกรกเหมือนอย่างในสภาวะปกติ
ความเหนอะหนะนั้นทำให้การจับตัวของมลภาวะและสิ่งสกปรกเกิดขึ้นได้ง่าย เป็นที่มาของอาการหนังศีรษะอักเสบหรือตุ่มคัน นำไปสู่การระคายเคืองและผมร่วงอีกระลอกหนึ่ง
แต่ในสภาวะปกติ ความสกปรกจะจับตัวอยู่บนเส้นผมซึ่งทำหน้าที่คล้ายไส้กรองชั้นดี สิ่งสกปรกเหล่านี้เราสามารถขจัดออกได้ง่ายด้วยแชมพูที่คุณชื่นชอบ
ดังนั้น หากคุณมีอาการต่างๆ บนหนังศีรษะ ไม่ว่าจะเป็นความมัน ความเหนอะหนะ ความร้อนจากแสงแดด กระเนื้อที่ขึ้นตามศีรษะ ตุ่มคันที่คล้ายสิว และการอักเสบ ก็น่าจะต้องคิดถึงบทความนี้ว่า…เป็นไปได้หรือไม่ว่าเส้นผมของคุณคงเกิดการเปลี่ยนแปลงบางอย่างไปแล้ว เช่น จำนวนลดลง หรือมีขนาดลดลง อย่างใดอย่างหนึ่งหรือทั้งสองอย่างพร้อมๆ กัน
ที่กล่าวมาทั้งหมดอธิบายถึงความสมดุลที่เส้นผมจะช่วยให้น้ำมันมีอยู่กระจายตัว แต่อีกมุมมองหนึ่งก็คือในสภาวะที่ฮอร์โมนเพศชายทำงานมากกว่าปกติ จะส่งผลให้เส้นผมอ่อนแอลง และที่สำคัญก็คือ ทำให้ต่อมน้ำมันทำงานมากขึ้น
สาเหตุผลมันจึงมีทั้งเหตุที่เกิดจากภายนอก และเหตุที่เกิดขึ้นภายใน
การขจัดปัญหาภายนอกนั้นทำให้อาการมันบนหนังศีรษะหายได้ชั่วคราว ส่วนการรักษาจากภายในนอกจากจะทำให้เส้นผมแข็งแรงขึ้นแล้ว ยังจะทำให้หนังศีรษะหายมันไปพร้อมๆ กันด้วย
การวัดระดับความมันของหนังศีรษะเป็นเรื่องที่สลับซับซ้อน สามารถทำได้ แต่ต้องอาศัยเครื่องมือช่วยเก็บภาพหนังศีรษะ
วิธีทำก็คือ ก่อนอื่นให้ทำการสระผมด้วยแชมพูทั่วไปที่ไม่มีครีมนวด เมื่อสระเสร็จแล้วใช้กล้องเก็บภาพที่มีกำลังขยาย 50 – 100 เท่าถ่ายมาดู ภาพเส้นผมที่กำลังโผล่ขึ้นมาจากหนังศีรษะจะเห็นเป็นแอ่งเกลี้ยง ๆ โดยมีเส้นผมขึ้นมาตรงกลางแอ่ง ปล่อยทิ้งไว้สัก 10 นาที แล้วเก็บภาพบริเวณเดิมจะเห็นน้ำมันใส ๆ เอ่อล้นออกมา
ภายใน 5 ชั่วโมงน้ำมันจะเต็มแอ่ง และเริ่มแข็งตัวปิดแอ่งจนดูไม่ออกว่าเคยเป็นแอ่งมาก่อน
ในชั่วโมงที่ 10 จะเห็นน้ำมันหยดเล็กๆ แข็งตัวจับเป็นคราบอยู่โดยทั่วไป และเมื่อครบ 24 ชั่วโมงจะไม่เห็นหยดน้ำมันเหล่านี้ เพราะได้แตกตัวและกลายเป็นชั้นบางๆ เคลือบอยู่บนผิวหนังศีรษะและเส้นผม
ระดับความมันที่เรียกได้ว่า “ผมมัน” นั้น ดูตรงที่ว่าแม้ผ่าน 24 ชั่วโมงไปแล้วก็ยังเห็นน้ำมันเอ่อล้นออกมาจากแอ่ง
การทดลองเช่นนี้ทำได้ง่ายๆ ติดอยู่นิดเดียวตรงที่ต้องมีห้องให้สระผมเสียก่อน และต้องให้ผู้ถูกตรวจรอทั้งวัน แล้วต้องกลับมาในวันรุ่งขึ้นอีก