เรื่องของผม
ผม คือขนที่งอกขึ้นมาปกคลุมหนังศีรษะเปรียบเสมือนหลังคาบ้าน ที่ให้ความร่มรื่นเมื่ออยู่ท่ามกลางแสงแดดให้ความอบอุ่น เมื่ออากาศหนาวเย็น โดยปกติเส้นผมของเราจะมีประมาณ 1 แสนเส้น จะร่วงวันละประมาณ 50 – 100 เส้น ซึ่งถือว่าเป็นการร่วงตามธรรมชาติ ตามวงจรของเส้นผม เพราะเส้นผมที่ร่วงไปทุกวันๆ จะมีเส้นผมใหม่ขึ้นมาแทนที่ แต่หากเมื่อใดที่เราหวีผม แล้วมีเส้นผม ติดมากับหวีมากกว่า 100 เส้น หรือมีเส้นผมร่วงเป็นหย่อม ๆ แล้วล่ะก็ แสดงว่ากําลังประสบปัญหาผมร่วงผิดปกติแล้ว
ผู้ชายมีโอกาสผมร่วงผิดปกติหรือศีรษะล้านมากกว่าเพศหญิง เพราะมีฮอร์โมนที่ชื่อว่าดีเอชที (DHT) มากกว่าเพศหญิง ฮอร์โมนนี้จะไปจับรากผม ทําให้ผมร่วงและสร้างผมเส้นใหม่ที่เล็กลง ผมร่วงผิดปกติมีหลายสาเหตุ ที่พบบ่อยที่สุดคือจากกรรมพันธุ์ ในเพศชาย ผมจะเริ่มบางด้านหน้าเป็นรูปตัว M และบางมากขึ้นบริเวณด้านหน้าและกระหม่อม จนเกือบหมดศีรษะ เหลือเฉพาะบริเวณด้าน ข้างและด้านหลัง
ในเพศหญิงผมจะบางบริเวณกระหม่อม กลางศีรษะและบางมากขึ้นตามอายุ จากรายงานในต่างประเทศพบว่าผู้ที่ มีอายุระหว่าง 20-30 ปี จะมีปัญหาผมบางร้อยละ 20-30 และ จะบางมากขึ้นตามอายุ ช่วงอายุ 50-60 ปี พบถึงร้อยละ 50-60 ส่วนสาเหตุอื่น ๆ ที่ทําให้ผมร่วง เช่น หลังคลอดบุตร ในช่วง 3-4 เดือน หรือหลังการผ่าตัด ที่ต้องดมยาสลบ หรือหลังการเจ็บป่วยที่ รุนแรง เช่น เป็นไข้ไทฟอยด์ ติดเชื้อจากโรคซิฟิลิส เป็นโรคโลหิตจาง หรือรับประทานยาบางชนิดเป็นเวลานาน ๆ รวมทั้งผู้ที่ขาดสาร อาหารจําพวกโปรตีน แร่ธาตุจําพวกเหล็ก และสังกะสี ฯลฯ
นอกจากนี้ยังพบในผู้ที่ดูแลเส้นผมไม่ถูกวิธี เช่น การใช้น้ำยาดัดผม หรือกัดสีผมมากเกินไป การเป่าผมด้วยความร้อน เป็นต้น
สําหรับผมร่วงเป็นหย่อม (ถ้าเป็นมากขนคิ้วอาจหลุดร่วงด้วย) มีสาเหตุมาจากรากผมมีอาการอักเสบชนิดไม่ทราบสาเหตุหรือ เกิดจากเชื้อรา การดึงผมเล่นเป็นประจํา การดึงรั้งผม เช่นรัดผมแน่นจนเกินไป การทอผม อาจทําให้เส้นผมที่ถูกดึงรั้งนาน ๆ ร่วง เป็นหย่อมได้ การรักษาผมร่วงด้วยวิธีทางการแพทย์มี 2 วิธี ด้วยกันคือ การใช้ยาและการทําศัลยกรรม
สําหรับยาที่ใช้รักษาผม ร่วงมีอยู่ 2 ชนิด ชนิดแรกเป็นยากระตุ้นการเจริญของเส้นผม เช่น ยาขยายหลอดเลือด กรดวิตามินเอ ยากลุ่มนี้ช่วยลดการหลุดร่วง กระตุ้นการสร้างเส้นผมให้แข็งแรง ทําให้เส้นผมเส้นใหญ่ขึ้น อายุของเส้นผมยาวขึ้นแต่ยาชนิดนี้ใช้ได้ผลเฉพาะกรณีที่ผมเริ่มบางเท่านั้น ยาอีกชนิดหนึ่งคือ ยาต้านฮอร์โมน เป็นยาในกลุ่มรักษาโรค ต่อมลูกหมากโตในผู้ชาย ออกฤทธิ์ยับยั้งการทํางานของฮอร์โมนเพศชาย ผมบริเวณหนังศีรษะจะค่อยๆ งอกขึ้น ผลข้างเคียงมีน้อย แต่ทําให้ความรู้สึกทางเพศลดลงเล็กน้อยคือร้อยละ 3-4 ขณะนี้ตัวยานี้อยู่ระหว่างการทดลอง
วิธีการดูแลรักษาเส้นผมไม่ให้หลุดร่วงผิดปกติ มีหลักการง่ายๆ คือ ลดการรบกวนเส้นผมให้น้อยลง ทนุถนอมเส้นผม ร่วมกับ การกินอาหารที่มีคุณค่าให้ครบ 5 หมู่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสารโปรตีนและวิตามิน จะช่วยสร้างเส้นผมให้แข็งแรง หลีกเลี่ยงการรัดหรือเกล้าผมแน่นจนเกินไป การเป่าผมด้วยความร้อน การดัดหรือกัดสี ผมบ่อยเกินไป ไม่ควรหวีผมขณะที่ผมเปียก หรือใช้หวีที่มีซีแปรงคมจนเกินไป ควรสระผมให้สะอาดด้วยแชมพู และครีมนวดผม โดยเลือกใช้ให้เหมาะกับสภาพเส้นผมและหนังศีรษะ
หากท่านหมั่นดูแลเอาใจใส่เส้นผมเป็นประจํา ไม่ช้า ไม่นานผมของท่านก็จะสลวยสวยเก๋ ไม่หลุดร่วงจนเป็นปัญหา หนักอกหนักใจอีกต่อไป ส่วนท่านที่รู้ตัว่าผมเริ่มร่วงผิดปกติ ควรไปปรึกษาแพทย์ และชั่งใจในการเลือกวิธีการรักษา ที่ไม่ ก่อให้เกิดอันตรายต่อเส้นผมและสุขภาพของตนเอง โปรดจําไว้ ว่าหากมีปัญหาเรื่องเส้นผมต้องรีบรักษาเสียแต่เนิ่น ๆ ก่อน ที่จะไม่มีผมให้รักษาอีกต่อไป
(ข้อมูลจาก น.พ.สมบูรณ์ จิรโรจน์วัฒนา องค์การเภสัชกรรม)
นลินี มกรเสน